Probleemstelling als startpunt op weg naar kansen, oplossingen en beleid
De afgelopen jaren zijn de aantallen grote zoogdieren in Nederland flink toegenomen en komen mens en dier elkaar weer steeds vaker tegen in de natuur. Het is een ontwikkeling die aanzet tot nadenken. Is onze huidige manier van omgaan met deze dierpopulaties nog wel toereikend of het meest bevorderlijk in de veranderde situatie?
Wanneer we spreken over de opmars van grote zoogdieren, hebben we het namelijk over een heel scala aan diersoorten die om meerdere redenen weer floreren. Zo breiden bestaande populaties wilde zwijnen en hertachtigen zich op natuurlijk wijze uit, terwijl de bever en de otter bijvoorbeeld bewust geherintroduceerd zijn. Weer andere soorten, zoals de wolf en de wilde kat, zijn op eigen gelegenheid zijn teruggekeerd naar Nederland en in steeds meer natuurgebieden worden wildlevende runderen en paarden ingezet om ecologische processen herstellen. Het gaat dus om sterk uiteenlopende diersoorten met elk hun eigen gedragsvormen, waar mensen op hun beurt ook weer verschillend op reageren.
Waar de één deze terugkeer en toename van grote zoogdieren toejuicht, ziet een ander daarin juist een reden tot zorg. Het leidt in een dichtbevolkt land als Nederland immers onvermijdelijk tot meer ontmoetingen tussen mens en dier in de natuur. En hoewel veel van deze interacties positieve ervaringen opleveren, blijkt elkaar vaker tegenkomen ook te kunnen leiden tot spanning en incidenten, wat aanleiding kan geven tot verhitte discussies.
De huidige situatie veroorzaakt dus ook spanningen tussen mensen onderling. Als we hier iets aan willen doen, is er een manier nodig om mens-dier gedrag zo te beïnvloeden dat conflicten kunnen worden voorkomen waar diverse partijen zich in kunnen vinden. Een aanpak waarbij de ruimte kan worden gegeven aan grote zoogdieren, zonder blind te zijn voor de wensen en beperkingen omtrent het Nederlandse landschap.
Al het bovenstaande roept een hoop vragen op. Hoe zien we bijvoorbeeld de relatie tussen mensen en grote zoogdieren? Gaan we door op de huidige voet, of moeten we dit op een andere manier aanpakken (en wat zijn de daarbij horende gevolgen)? Wanneer de keuze valt op het laatste, zal er behoefte zijn aan nieuwe inzichten en strategieën om dit alles in goede banen te leiden.
Want hoe zouden nieuwe vormen voor het managen van ontmoetingen tussen mens en dier er uit kunnen zien? Is het bijvoorbeeld mogelijk om interacties te bevorderen door het gedrag van mensen en dieren bij te sturen? En is dit zomaar toe te voegen aan de huidige aanpak die, zeker voor een snel veranderend land als Nederland, van oudsher vrij statisch is ingericht? Of vereist het andere vormen van organisatie en communicatie tussen verschillende betrokkenen?
Dit en nog veel meer zal WildlifeNL onderzoeken. Gedurende ons achtjarig project, streven we ernaar om een bijdrage te leveren aan een voorspoedig samenleven van mens en dier richting de toekomst. Het is immers niet niks, een vernieuwde balans in zo’n dynamisch en dichtbevolkt landschap.
